Friday, November 30, 2012

इंद्रधनु १०० - एक आढावा


इंद्रधनु या ब्लॉगवर १०० लेख लिहून झाले आहेत.
या टप्प्यावर इंद्रधनुवरील लेखन काय आणि कसं आहे? याचा आढावा घ्यावा असं वाटलं.
इंद्रधनु वर ’हेच किंवा तेच", ’या किंवा त्याच’ पद्धतीचं लिहिलं जाईल, असं काही ठरवलेलं नव्हतं.
स्त्रीवादाच्या चष्म्यातूनच पाहू असंही ठरवलेलं नव्हतं / नाही.
मी जो स्त्री अभ्यास केंद्रात कोर्स केला आहे, त्याने एक दृष्टी मिळाली, हे महत्त्वाचं असलं तरी तेव्हढंच आहे.
’बाई’ म्हणून जगताना पडणारे प्रश्न, होणारी घुसमट, खटकणार्‍या गोष्टी, मिळणारे दिलासे, असं सगळं इथे येऊ शकतं, आलेलं आहे.
या ब्लॉगवर केवळ बायकांचं लेखन आहे असं नाही ते बायकांशी/ त्यांच्या बाई असण्याशी निगडीत आहे.
म्हणजे ’पाऊस’ या विषयावरचा ललितनिबंध या ब्लॉगवर येणार नाही, मी बाई म्हणून पाऊस कसा अनुभवते? येऊ शकतं. मनसोक्त, मनमोकळं मला भिजता येतं का? अंगाला चिकटलेले कपडे आणि ते पाहणारांच्या नजरा... यांच्यासह मला भिजायला लागतं.
 ही या ब्लॉगची मर्यादा आहे. तेच या ब्लॉगचं सामर्थ्य आहे.
काही विषयांवर आम्ही सगळ्याजणींनी आपापली मतं लेख लिहून मांडली आहेत. स्वातंत्र्य, बाई असणं, काहीवर तिघीचौघींनी लिहिलं आहे, जसं की स्त्री-पुरूष मैत्री, कमावणं, बाकी लेखांमधून ती ती लेखिका व्यक्त झालेली आहे. तो तो विषय तिला भिडला आणि लिहावंसं वाटलं.
 म्हणजे आशाला लग्न करताना "पुरूषाचं वय बाई पेक्षा जास्त असलं पाहिजे" या रूढीवर लिहावंसं वाटलं. अश्विनीला व्हाईट लिली आणि नाईट रायडरच्या निमित्ताने लिहावंसं वाटलं. दीपाला ’सासू - सून -मुलगा’ यावर लिहावंसं वाटलं. वैशालीने "देवी अंगात येणं" यावर लिहलं.
 कुणीही स्त्रीवादाचा चष्मा घालून लिहिलेलं नाही. बाई म्हणून संवेदनशीलतेने जगताना जे जाणवलं ते त्यांनी लिहिलं आहे.
आमच्या काही वाचक देखील यात सामील झाल्या आणि त्यांनीही त्यांच्यापुढे उभ्या राहणार्‍या प्रश्नांवर लिहिलं आहे. पियूने नवर्‍याच्या आयुष्यातील आपलं स्थान काय आहे? असा प्रश्न उपस्थित केला.
 एफजीएम बद्दल वाचलं आणि लिहिलं, त्या सगळ्या बायकांशी आपलंही बाई म्हणून नातं जोडलेलं आहे, तिचं शरीर आणि माझं शरीर सारखंच आहे असं वाटलं.
 काही विषयांवर एका पेक्षा अधिक लेख लिहिले आहेत. लिहिताना, प्रतिक्रियांतून त्या विषयाचे आणखी पैलू जाणवत गेले. आणि पुढचे लेख लिहिले गेले.
सौंदर्य या विषयावर असे लेख लिहिलेले आहेत.
 हे सगळे लेख स्वानुभवावर आधारीत आहेत. लिहीणारी प्रत्येकजण त्या विषयाच्या अनुषंगाने तिचं जगणं मांडते आहे/ शोधते आहे.
उच्चवर्णीय, मध्यमवर्गीय बाईवर ’बाई’ असण्याचे कसे ताण आहेत, या ताणांकडे ती कसं पाहते, काय प्रतिक्रिया देते, याचा किंचित अंदाज हा ब्लॉग वाचून यावा, अशी अपेक्षा आहे.
 अजून बरेच विषय आहेत, ज्यावर लिहिता येईल / लिहिलं जाईल.
आमच्यापैकी प्रत्येकीला मोकळं होण्यासाठीची ही जागा आहे, त्याचा फायदा वाचणारांपैकीही कुणाकुणाला होऊ शकतो. माझ्या जातीचं कुणी भेटलं, कुणी आहे, म्हणून हुरूप येऊ शकतो.

मिलिन्द आणि नीरजने अभ्यासपूर्ण प्रतिक्रिया दिल्या आहेत, सचिननेही कधी कधी दिल्या आहेत, त्यांचा आम्हांला फायदाच झाला. काहीवेळा गटाबाहेरच्यांनीही प्रतिक्रिया दिल्या, त्यावरही विचार झाला.

 समजून उमजून जगायचं असा मार्ग निवडल्यावर, रस्ता तर लांबचाच आहे आणि या ब्लॉगची सोबत आहे.



1 comment:

  1. >> ही या ब्लॉगची मर्यादा आहे. तेच या ब्लॉगचं सामर्थ्य आहे.
    आवडलं.

    द्विशतकासाठी मनापासून शुभेच्छा.

    ReplyDelete

हिरो

  माझ्या मैत्रिणीची एक मैत्रीण आहे. क्लार्क. आपलं काम प्रामाणिकपणे करणारी. कधीही कुठल्या कामाचे वरून किंवा टेबलाखालून असे पैसे तिने घेतले ना...